Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Girit, GKRY ve İsrail arasında planlanan denizaltı elektrik hattı projesi (GSI) ile ilgili endişelerini kamuoyuna açıkladı. Projenin ekonomik ve teknik açıdan sürdürülebilir olmadığına dair ifadeler, Yunan basınında "Projeye yıldırım düştü!" ve "Türkiye’nin sessiz hamlesi!" gibi başlıklarla geniş yer buldu. GKRY’nin bürokratik kaynaklarına dayanan bilgiler, Atina, GKRY ve Tel Aviv arasındaki işbirliğinde çatlakların ortaya çıktığını ve projenin yeniden askıya alındığını gösteriyor.
GKRY'nin Çekinceleri ve Avrupa Komisyonu'nun Baskıları
Son dönemde Avrupa Komisyonu, GKRY'yi projeyi hızlandırma konusunda teşvik ediyordu. Ancak Rum yönetimi, projenin çevresel ve jeopolitik risklerinin, aceleci adımlar atmaktan kaçınmayı gerektirdiğini savunuyor. Yunan basını, bu tavrı derin bir anlaşmazlık olarak nitelendiriyor. Atina ve Brüksel, projeyi yüz milyonlarca avroluk finansmanla stratejik bir Avrupa yatırımı olarak değerlendirirken, GKRY'nin ödemeleri Doğu Akdeniz'deki diplomatik pazarlıkta baskı aracı olarak kullanma izlenimi verdiği ifade ediliyor.
Maliye Bakanlığı ve Sürdürülebilirlik Raporları
GKRY Maliye Bakanlığı, projeye 25 milyon avro tutarında gelir onayı vermiş olsa da, ödemeleri başlatma yönünde adım atmaktan kaçınıyor. Rum Maliye Bakanı Makis Keravnos, Kathimerini Kıbrıs gazetesine verdiği röportajda, projeye dair iki bağımsız raporun bulunduğunu ve her ikisinin de mevcut koşullar altında projenin sürdürülebilir olmadığını belirtti. Keravnos, “Önümde iki ayrı çalışma var ve her ikisi de mevcut şartlarda projenin sürdürülebilir olmadığını gösteriyor” dedi. Bakan ayrıca projenin ekonomik, teknik ve jeopolitik boyutlarına dikkat çekerek, Avrupa Birliği’nin tutumunu sorguladı.
Projenin Geleceği ve Olası Gelişmeler
GKRY lideri Nikos Hristodulidis, İsrail, GKRY ve Yunanistan arasında su altı elektrik kablosu döşeme projesinin ana yüklenicisi olan ADMİE’den somut adımlar ve taahhütler olmadan ilerlemeyeceklerini ifade etti. Hristodulidis, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile projeyi Avrupa açısından stratejik bir girişim olarak gördüklerini belirtti. Yunan basını, Hristodulidis’in mesajını “özenli ve dengeli” olarak değerlendirse de, uzmanlar Atina ile GKRY’nin görüşlerinin tamamen örtüşmediğini vurguluyor.
Türkiye'nin Rolü ve Avrupa Komisyonu'nun Açıklamaları
Bu gelişmeler, geçen yıl Türkiye ile Çoban Adası çevresinde yaşanan gerilim nedeniyle durdurulan Doğu Akdeniz enerji ve araştırma faaliyetlerinin yeniden gündeme geldiği bir döneme denk geliyor. GKRY, olası senaryolara temkinle yaklaşırken, Türkiye’nin enerji denklemindeki gelişmelere kayıtsız kalmayacağına dikkat çekiyor. Avrupa Komisyonu enerji sözcüsü Anna Kaiza, projenin sadece Avrupa önceliği değil, aynı zamanda AB’nin enerji güvenliği için stratejik bir araç olduğunu belirtti. Kaiza, Connecting Europe Facility mekanizmasından 657 milyon avro ve Kurtarma Fonu’ndan 100 milyon avro tahsis edildiğini hatırlatarak, Brüksel’in takvimlere uyulmasını beklediğini ifade etti.
Yunan basını, GKRY'nin iki yönlü bir strateji izlediğini, Avrupa’nın siyasi ve mali taahhütlerini göz ardı edemediğini, ancak projenin yalnızca teknik değil, ciddi bir siyasi mesele olduğunu farkında olduğunu vurguladı. Türkiye’nin bu süreçte engelleme mesajları gönderdiği ve GSI projesinin yakın gelecekte somut adımlar atmasının zor olduğu değerlendiriliyor.
