Yaz Aylarının Korkutucu Gerçeği: Orman Yangınlarında Artış
Yaz ayları boyunca Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs'ta meydana gelen orman yangınları, iklim değişikliğinin etkileriyle birlikte daha da şiddetlendi. Dünya Meteoroloji Organizasyonu ve üniversitelerden gelen bilim insanları, bu yangınların iklim değişikliği ile olan bağlantısını ortaya koyan bir analiz gerçekleştirdi. Araştırmalar, orman yangınlarının artık yüz yılda bir değil, 20 yılda bir gerçekleşir hale geldiğini göstermektedir.
İklim Değişikliği ve Yangınların Şiddeti
World Weather Attribution (WWA) grubundan 28 araştırmacı, iklim değişikliğinin orman yangınlarını ne ölçüde tetiklediğini belirlemek amacıyla detaylı bir inceleme yaptı. Çalışmanın sonuçlarına göre, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs'taki orman yangınlarına yol açan hava koşullarının, iklim değişikliği nedeniyle %22 daha şiddetli hale geldiği tespit edilmiştir. Özellikle bu yıl Avrupa’da bir milyon hektardan fazla orman alanı yangınlar nedeniyle kaybedilmiş olup, bu durum "en kötü yıl" olarak kayıtlara geçmiştir.
Hava Koşullarının Rolü
İklim değişikliği, yangınların öncesindeki aylarda, haftalarda ve günlerde hava koşullarını etkileyerek yangınlara zemin hazırlamaktadır. Bölgedeki kış yağışlarının yaklaşık %14 oranında azalması, yaz aylarında daha kuru hava koşullarının hâkim olmasına yol açmıştır. Yapılan analizler, yüksek buharlaşmalı koşulların bir hafta boyunca yaşanma olasılığının 10 kat ve şiddetinin ise %18 arttığını göstermektedir.
Yangınların Yayılma Riski ve Önlemler
Akdeniz bölgesinde, özellikle haziran ve temmuz aylarında yüzlerce orman yangını meydana gelmiş, sıcaklıkların 40 derecenin üzerine çıkması ve rüzgarlı hava koşulları yangınları körüklemiştir. Bu durum, 80 binden fazla kişinin tahliye edilmesine neden olmuştur. İklim değişikliği olmadan, benzer olayların yüz yılda bir yaşanma ihtimali bulunmaktayken, küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi dönem ortalamasına göre 1,3 derece artmasıyla birlikte bu tür olayların yaklaşık 20 yılda bir yaşanacağı öngörülmektedir.
Geleceğe Yönelik Uyarılar
Bilim insanları, fosil yakıtların kullanımına devam edilmesi durumunda Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs'ın daha şiddetli ve kontrolü zor orman yangınları riskiyle karşı karşıya kalacağını belirtmektedir. Eğer küresel sıcaklık artışı mevcut politikalar doğrultusunda bu yüzyılda sanayi öncesi dönem ortalamasına göre 2,6 dereceye ulaşırsa, aşırı sıcak ve kuru hava koşullarının yaşanma olasılığı 9 kat artacaktır. Yangınların başlaması ve yayılma riskini azaltacak stratejilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Uzman Görüşleri
Londra Imperial College Çevre Politikaları Merkezi İklim Bilimi Profesörü Friederike Otto, iklim değişikliğinin yarattığı bu yıkıcı yangınların bir uyarı olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Küresel sıcaklıkların artmasıyla birlikte büyük, hızla yayılan yangın riski artmaktadır. Yenilenebilir enerjiye geçiş için gerekli tüm araçların mevcut olduğunu belirten Otto, siyasi liderlerin bu konuda acilen harekete geçmesi gerektiğini ifade etmektedir.
İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Araştırmacı Bikem Ekberzade ise, Türkiye'deki orman yangınlarının başlıca nedeninin insan kaynaklı ihmaller olduğunu belirtmektedir. Ancak, meteorolojik koşulların da yangınların hızla yayılmasına katkıda bulunduğu vurgulanmaktadır. Ekberzade, "Küresel ısınmanın şiddetlendiği günümüzde, kent ve doğal alanların daha fazla iç içe geçmesiyle, büyük ve ölümcül yangınların norm haline gelebileceğini" ifade etmiştir.
