Türkiye'nin Avrupa Güvenlik Mimarisi'nde yer alma hedefleri, Kıbrıs'taki siyasi dinamikleri yeniden şekillendiriyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Hristodulidis, 20 Kasım 2023 tarihinde Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde ilk resmi görüşmelerini gerçekleştirdi. Bu buluşma, Kıbrıs meselesindeki diplomatik sürecin yeniden canlandığına dair yorumlara yol açtı.
Görüşmenin Detayları
Yaklaşık bir buçuk saat süren toplantıya her iki tarafın temsilcileri de katıldı. Görüşmenin ardından KKTC Cumhurbaşkanı Erhürman, atmosferin “samimi ve olumlu” olduğunu belirterek, yeniden müzakere masası kurulması için gerekli adımların atılacağına işaret etti. İlk buluşmanın daha çok tarafların pozisyonlarını aktardığı bir çerçevede gerçekleştiğini aktaran Erhürman, kapsamlı tartışmaların temsilciler aracılığıyla yürütüleceğini söyledi.
10 Maddelik Öneri
Cumhurbaşkanı Erhürman, Kıbrıs'ta çözüm atmosferinin oluşmasını sağlamak amacıyla Rum lider Hristodulidis’e bir 10 maddelik öneri sundu. Bu öneri, karma evliliklerden doğan çocukların statüsü, geçiş kapılarının düzenlenmesi, kayıp şahıslar komitesine iki liderin ortak ziyareti gibi konuları içeriyor. Ayrıca, mülkiyet davalarının yarattığı olumsuz etkilerin giderilmesi ve hellim tescil sürecinin hızlandırılması da önerinin önemli başlıkları arasında yer alıyor. Erhürman, bu maddelerin ilk aşamada “kolaylıkla hayata geçirilebilecek adımlar” olduğunu vurguladı.
Dört Maddelik Metodoloji
Erhürman, görüşmede uzun süredir kamuoyuyla paylaştıkları dört maddelik metodolojiyi de resmi olarak aktardıklarını ifade etti. Bu maddeler arasında BM Genel Sekreteri’nin sürecin “bu defa farklı olması” gerektiği vurgusu, siyasi eşitlik, müzakerelerin sıfırdan başlamaması ve zaman sınırlaması gibi unsurlar yer alıyor. Erhürman, bu dört maddenin bir “ön koşul” değil, BM’nin kendi tutumunu uygulamaya yönelik öneri olduğunu belirtti.
Rum Liderin Açıklamaları
GKRY lideri Hristodulidis’in “Crans-Montana’dan kaldığımız yerden devam edelim” ifadesini değerlendiren Cumhurbaşkanı Erhürman, bu ifadenin Rum tarafının görüşü olduğunu ve ortak bir mutabakatın olmadığını dile getirdi. Ayrıca, kapsamlı müzakerelere ancak metodolojide uzlaşma sağlanırsa girebileceklerini kaydetti. Temsilciler düzeyindeki görüşmelerin hemen başlayacağını açıklayan Erhürman, KKTC ve GKRY tarafında görevlendirilen isimleri de duyurdu.
Türkiye’nin Kıbrıs Politikası
KKTC Gezici Büyükelçisi Hüseyin Macit Yusuf, yeni KKTC lideri ve Rum yönetiminin müzakereleri yeniden başlatma ihtimali hakkında değerlendirmelerde bulundu. Yusuf, Türkiye’nin Kıbrıs politikasının, tanınma ve iki devlet siyasetinin yarattığı baskı nedeniyle zorlandığını ifade etti. Türkiye’nin, özellikle AB ile ilişkileri ve ekonomik hedefleri doğrultusunda Kıbrıs konusundaki tutumunu şekillendirdiğini belirtti. Bu bağlamda, Erhürman’ın önerdiği maddelerin Rum tarafı tarafından kabul edilmeyeceği yönünde uyarılarda bulundu.
Gelecek İhtimalleri ve Müzakerelerin Seyri
Kıbrıs dosyasını takip eden üst düzey kaynaklar, mevcut süreçteki değişimlerin tanınma sürecini erteleyebileceği konusunda uyarılarda bulundu. Erhürman’ın sunduğu başlıkların, Türk tarafının günlük yaşamını kolaylaştırmayı hedefleyen konular olduğunu belirten kaynaklar, Rum tarafının uzun süredir müzakere etmek için müzakere ettiğini vurguladı. Bu durumun, görüşmelerin zaman kaybına dönüşebileceği endişesini doğurduğu ifade edildi.
Son olarak, Kıbrıs meselesinin uluslararası alanda nasıl bir seyir izleyeceği ve müzakerelerin geleceği, tarafların attığı adımlara ve önerilere bağlı olarak şekillenecek. İki taraf arasında sağlanacak uzlaşı, Kıbrıs sorununun çözüm sürecine yön verebilir.
