Lübnan hükümetinin Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile varılan deniz yetki alanı anlaşmasını onaylaması, ülkede tartışmalara yol açtı. Uzmanlar, anlaşmanın Rum tarafına daha fazla pay verdiğini ve Suriye ile koordinasyon sağlanmadan hazırlandığını vurgulayarak, bu durumun ulusal çıkarlar açısından sorunlu olduğunu belirtti.
Deniz Yetki Anlaşmasının Onaylanması ve Tartışmalar
Lübnan hükümeti, 23 Ekim'de gerçekleştirdiği toplantıda GKRY ile imzalanan deniz yetki alanlarının sınırlandırılması anlaşmasını onayladı. Bu karar, Lübnan Meclisi'ne sunulması beklenen tartışmalı anlaşmanın geleceği hakkında endişeleri artırdı. Ekonomi uzmanı Ali Nureddin, bu anlaşmanın, Lübnan'ın GKRY ile 2006-2007 yılları arasında gerçekleştirdiği müzakerelerin temel alındığını ifade etti. Nureddin, o dönemde Lübnan'ın yeterli tecrübe ve teknik bilgiye sahip olmadığını, müzakerelerin sonuçlarının ülke için olumsuz olduğunu belirtti.
Uzmanların Eleştirileri
Nureddin, hükümetin GKRY'ye deniz yetki alanı konusunda daha fazla pay tanıyan "orta hat" tekniğini benimsediğini vurgulayarak, Lübnan tarafının daha büyük payı müzakere etme yetisine sahip olduğunu dile getirdi. Nureddin, "Bu anlaşma ile kaybettiğimiz alanların tahminleri 2 bin 500 ila 5 bin kilometrekare arasında değişiyor. Hükümet, haklarımızı gerektiği gibi müzakere etmedi," dedi. Ayrıca, Suriye ve Türkiye ile olan ilişkilerin önemine de dikkat çekerek, Lübnan’ın bu ülkelerle koordinasyona gitmeden GKRY ile anlaşma yapmasını eleştirdi.
Suriye ile Koordinasyon Eksikliği
Araştırmacı Munir Rabi, hükümetin Kıbrıs ile sınır çiziminde aceleci davrandığını belirtti. Rabi, "Suriye ile sınır çizimi konusunda henüz ilerleme kaydedilmemişken bu tür bir adım atılması Lübnanlılar için sürpriz oldu," şeklinde konuştu. Rabi, bu anlaşmanın ileride Suriye’nin GKRY ile yapacağı olası müzakerelerde sorun yaratabileceğini savundu. Türkiye'nin pozisyonunu gözlemlemenin önemine de değinen Rabi, Türkiye'nin Lübnan hükümetinden Kıbrıs ile sınır çizimi yapmamasını talep ettiğini hatırlattı.
Petrol ve Doğal Gaz Uzmanlarının Görüşleri
Petrol ve doğal gaz uzmanı Laury Haytayan, Lübnan ile İsrail arasındaki anlaşmanın imzalanmasının ardından hükümetin GKRY ile sınır çizimi müzakerelerine başlamasının beklendiğini ifade etti. Haytayan, tartışmalı anlaşmanın teknik ve hukuki detaylarının halkla paylaşılmasını talep etti. Ayrıca, Lübnan ve Suriye arasında ilişkilerin yeniden tesis edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, taraflar arasında deniz yetki anlaşması konusunda görüşmelerin yapılması gerektiğini belirtti.
Tarihsel Arka Plan ve Gelecek Adımlar
Lübnan ile GKRY arasında deniz yetki alanının belirlenmesi konusunda ilk mutabakat 2007 yılında sağlanmış, ancak anlaşma Lübnan Meclisi tarafından onaylanmamıştır. Ekim 2022'de Lübnan Cumhurbaşkanlığı, GKRY ile deniz sınırı meselesinde bir formülde anlaşma sağlandığını açıklamıştı. 9 Temmuz'da gerçekleştirilen bir ziyarette, süreç hız kazanmış ve 11 Temmuz'da Bakanlar Kurulu, teknik bir komite kurulmasını kararlaştırmıştı. Eylül ayında ise her iki taraftan heyetler bir araya gelerek anlaşma taslağının son halini görüşmüştü.
Lübnan, deniz yetki alanları konusunda yaşanan bu gelişmelerle birlikte, güneyde İsrail, kuzeyde Suriye ve batıda Kıbrıs Adası ile olan sınırlarını belirleme çabalarını sürdürmektedir. Doğu Akdeniz’deki zengin gaz ve petrol kaynaklarının keşfi, Lübnan’ın GKRY ile dolaylı veya doğrudan müzakereler yapma ihtiyacını artırmıştır. İsrail ile Lübnan arasında uzun süren dolaylı müzakerelerin ardından deniz sınırı çizimi anlaşması 2022 yılında imzalanmıştır.
