Avrupa Komisyonu'na bağlı Ortak Araştırma Merkezi (JRC) tarafından hazırlanan yeni rapor, 12 Eylül 2025 tarihinde yayınlandı ve özellikle Güney Kıbrıs'ta önemli tartışmalara yol açtı. Raporda ilk kez "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti" ifadesinin kullanılması ve Türkiye ile Libya arasında imzalanan deniz yetki sınırlarının harita üzerinde açıkça gösterilmesi, bölgedeki diplomatik dengeleri etkileyen bir gelişme olarak değerlendirildi. Rum basını, bu durumu "diplomatik deprem" olarak nitelendirirken, Atina ve Lefkoşa yönetimleri Brüksel'den resmi bir açıklama talep etti.
AB Kaynaklı Rapor: KKTC ve Türkiye-Libya Sınırı
Rapor, Avrupa Savunma Ajansı için hazırlanan "Enerji Altyapısının Korunması" başlıklı çalışma kapsamında, Doğu Akdeniz'deki gaz sahaları, boru hatları ve Münhasır Ekonomik Bölgeler (MEB) üzerinde detaylı analizler sunuyor. Belge, Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ni (UNCLOS) imzalamamış olmasına rağmen, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin tek taraflı olarak MEB ilan etme yetkisini tanımadığını vurguluyor. Ayrıca, KKTC ile herhangi bir anlaşma yapılmadan Güney Kıbrıs'ın kaynaklarını tek başına kullanamayacağı ifade ediliyor. Haritada, Türkiye'nin Libya ile 2019 yılında imzaladığı deniz yetki anlaşması sınırı "Turkey-Libya Demarcation" ibaresiyle işaretlenmiş durumda.
KKTC İfadesi Üzerine Tepkiler
Raporun içeriği, Rum basını ve siyasetçileri tarafından sert bir şekilde eleştirildi. Avrupa Parlamentosu Sosyalistler ve Demokratlar Grubu Başkan Yardımcısı ve PASOK Milletvekili Yiannis Maniatis, Avrupa Komisyonu'na "derhal düzeltme" çağrısında bulundu. Maniatis, "Komisyon bu raporun yayımlanmasına nasıl izin verdi? Gelecekte bunun tekrarlanmaması nasıl sağlanacak?" diyerek tepkisini dile getirdi.
Türkiye-Libya Hattı ve Askeri İşbirliği Anlaşması
Son dönemde Libya'nın başkenti Trablus'ta bulunan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), Türkiye ile 27 Kasım'da imzalanan askeri ve güvenlik işbirliği anlaşmasını onayladığını duyurdu. Bu anlaşma, Nisan ayında Trablus'a yönelik bir harekât düzenleyen General Halife Hafter'in kuvvetlerine karşı mücadele eden UMH için önemli bir destek anlamına geliyor. 19 Aralık'ta yapılan açıklama ile mutabakat muhtırasının oy birliğiyle onaylandığı bildirildi. Anlaşmanın üç yıl geçerli olacağı ve tarafların dilerse yıllık dönemlerle uzatabileceği belirtiliyor. Anlaşma çerçevesinde, Libya'da bir Ani Müdahale Kuvveti kurulacak ve Türkiye bu yapıya eğitim, danışmanlık, malzeme ve planlama desteği sağlayacak.
Mutabakat, iki ülkenin ortak Savunma ve Güvenlik İşbirliği Ofisleri kurmasına olanak tanıyor. Ayrıca, kara, deniz ve hava araçları ile eğitim üslerinin tahsisi mümkün hale geliyor. Mülkiyetin tahsis eden ülkeye ait kalacağı vurgulanırken, ortak askeri planlama, eğitim, tatbikatlar, istihbarat paylaşımı ve barışı koruma operasyonları gibi faaliyetler de bu çerçevede yürütülebilecek. Türkiye, Libya’ya "Misafir Personel" statüsünde güvenlik alanında uzmanlar ve askeri birlikler gönderebilecek. Askeri ekipmanların hibe, satış ya da kiralama yoluyla temin edilmesi de anlaşma kapsamında yer alıyor. İki ülkenin onay sürecinin tamamlanmasının ardından askeri desteğin ne zaman başlayacağı ise henüz netleşmiş değil.
